Inuit

De barre omstandigheden van het noordpoolgebied zorgen ervoor dat er zich lange tijd geen mensen vestigen. Hier komt rond het jaar duizend verandering in als er vanuit Azië bevolkingsgroepen die tot de Thule-cultuur behoren de koude ijslandschappen beginnen te verkennen. In de veertiende eeuw vestigen ze zich in West-Groenland en in de volgende eeuw trekken ze richting Oost-Groenland. Ze leven hier als nomaden, van de ene naar de andere plek reizend, mee met de loop van de seizoenen. Om hun spullen te verplaatsen, maken ze gebruik van sledes die worden gemaakt van bijvoorbeeld walrusbotten.

Rond 1350 doet de ‘kleine ijstijd’ zijn intrede en wordt het klimaat kouder. Inheemse volkeren die zich in Alaska hebben gevestigd, kunnen nog leven van de jacht. In Canada en Groenland echter verdwijnen onder andere de walvissen door de kou. De Inuit worden hierdoor gedwongen hun leefgebied te verlaten en ze trekken verder naar het zuiden. Volkeren die in barre gebieden terechtkomen en hier geconfronteerd worden met andere volken, tonen zich vijandig en oorlogszuchtig. Native Americans die in rijkere gebieden wonen, leven over het algemeen redelijk vreedzaam samen met buitenstaanders.

Omdat de Inuit in hun vrij onbegaanbare leefgebied geïsoleerd leven, bemoeien grootmachten zich gedurende lange tijd niet met ze. De eerste ontmoeting met Europeanen vindt plaats wanneer de Vikingen zich in Groenland vestigen en de oostkust van Canada verkennen. In de achttiende eeuw volgen de eerste Russische ontdekkingsreizigers. Een eeuw later arriveren ook Schotse en Amerikaanse handelaren in het noordpoolgebied, zij nemen hun eigen cultuur en gebruiken mee.

Zoals het ook andere indianen is vergaan, brengt de komst van de vreemdelingen problemen met zich mee. Door grootschalige vis- en jachtactiviteiten sterven diverse diersoorten uit. Ook brengen de Europeanen ziektes met zich mee waartegen de Inuit geen resistentie hebben kunnen opbouwen. Velen overleven een besmetting niet. Rooms-katholieke en Anglicaanse missionarissen die aan het begin van de twintigste eeuw het gebied betreden, bestempelen de sjamanistische cultuur van de Inuit als duivels. Ze proberen het christendom te introduceren bij de inheemse volkeren en veel leden bekeren zich.

In de twintigste eeuw bloeit de Inuit-cultuur op door een groeiende interesse in hun kunst. Dorpen zetten een kunsthandel op en kunnen zich ermee onderhouden. Ook de mondelinge verhaalcultuur, de diverse Inuit-talen en hun religie bloeien op.

Van origine zijn de Inuit jagers, die met harpoenen en speren op walvissen, zeehonden, vissen, kariboes en andere diersoorten jagen. Van de huid van kariboes worden bovendien warme kledingstukken gemaakt. Waar mogelijk worden er ook grassen, besjes en zeewier verzameld, maar deze zijn maar een klein deel van het jaar vindbaar. Het dieet van de Inuit bestaat daarmee voornamelijk uit proteïnerijk en zeer vet vlees. Van dierenhuiden bouwen ze kleine bootjes waarin een persoon kan varen en zelfs kan omslaan zonder eruit te vallen. Ze noemen deze bootjes al eeuwenlang ‘qajaq’, nu wereldwijd bekend als kajak. Naast kajaks maken de Inuit ook ‘umjaq’, grote open boten van hout, bedekt met dierenhuid. Deze boten zijn bedoeld voor het transport van mensen, voedsel en honden. Tijdens de korte zomers leven de Inuit in tenten van dierenhuiden, in de winter worden ze vervangen door iglo’s van sneeuw.

Honden spelen een belangrijke rol in het leven van de Inuit. In de zomer dienen ze als lastdier en in de winter worden ze gebruikt als sledehond. Ook helpen ze bij de jacht. Eeuwenlang zijn de mooiste en sterkte huskyhonden met elkaar gekruist. Bij de geboorte werden de puppy’s met een ritueel ingewijd, waarbij aan de pootjes werd getrokken en in de neus werd geprikt. Dit om ze sterker, langer en jachtklaar te maken.

Verhalen vertellen is een belangrijk onderdeel van de Inuit-cultuur. Dit is een van de redenen dat de traditionele taal van deze bevolkingsgroep nog steeds voort bestaat. Aan de hand van verhalen en liederen worden verschillende gebeurtenissen en omstandigheden ten gehore gebracht. Onderwerpen zijn zaken als de jacht of het noorderlicht, dat magische krachten zou bezitten. Omdat er verschillende indianenvolken tot de Inuit worden gerekend, bestaan er verschillende Inuit-talen. Tegenwoordig zijn Inuktitut in Canada en Kalaallisut in Groenland de meest voorkomende talen. Canadese en Amerikaanse Inuit spreken daarnaast ook Engels en soms ook Frans.

De kunst van de Inuit bestaat vooral uit versierde gebruiksvoorwerpen, zoals harpoenen, speren en pijpen. Deze artefacten worden vooral gemaakt van dierlijke afvalmaterialen, zoals ivoor, huid en bot. Van zachte steensoorten maakt het volk beeldhouwwerken. Omdat de Inuit in hun barre leefomgeving sterk afhankelijk zijn van het voedsel dat het land hen biedt, hebben ze een bijzondere band met de natuur. In hun religie speelt de natuur een grote rol en wordt ze vereerd als een goddelijke kracht. De Inuit hangen het sjamanisme aan en geloven dat alles een geest heeft. Ze geloven dat de menselijke geest na de dood voort bestaat. Wanneer iemand komt te overlijden wordt een pasgeborene met zijn of haar naam gedoopt en daarmee leeft de geest voort in het kind.

Naar schatting bestaan er tegenwoordig een kleine 120.000 mensen die zichzelf Inuit beschouwen. Van hen leven er ruim 16.500 in Amerika, voornamelijk in de staat Alaska. De bijna 50.500 Canadese Inuit leven voornamelijk in het noordoosten, in de provincies Nunavut, de Northwest Territories, Newfoundland & Labrador en Québec. Andere Inuit leven in Groenland en Rusland. Onderdelen van de Inuit-cultuur, waaronder textiel, beeldhouwwerk en zang, zijn wereldwijd bekend en populair. De traditionele wapens voor het jagen zijn ingeruild voor geweren en de Inuit maken gebruik van gemotoriseerde sneeuwvoertuigen.

Tegenwoordig hebben veel Inuit het harde jagersleven ingeruild voor een leven in een dorp of stad om hier te werken in mijnen of olievelden. In plaats van een nomadenbestaan wonen zij hier in een permanente woning. Desondanks is een groot deel van deze Inuit wel bekend met de traditionele manier van leven omdat ze veel belang hechten aan verhalen en hun cultuur.