Salish

Salish, ook wel bekend als Flathead, is een verzamelnaam voor inheemse bevolkingsgroepen die een Salish-taal spreken. De Salish bezaten oorspronkelijk grote gebieden in het noordwesten van Amerika en het zuidwesten van Canada. Met de komst van paarden veranderde hun levensstijl en begonnen ze te jagen op buffels. Tegenwoordig wonen veel Salish in het Flathead-reservaat in Montana. Bij de Salish wordt doorgaans onderscheid gemaakt tussen inlandse volkeren en kustvolkeren.

Geschiedenis

Taalfamilie

Salish is een overkoepelende term voor tientallen volkeren die een Salish-taal spreken. Doorgaans wordt er een onderscheid gemaakt tussen enerzijds de binnenlandse Salish, die oorspronkelijk leefden in de Canadese provincie British Columbia en de Amerikaanse staten Washington, Idaho en Montana. Anderzijds waren er de kust-Salish, die woonden aan de Pacifische kust. De Salish vallen uiteen in de Coeur d’Alene, Columbia, Cowlitz, Flathead, Kalispel, Lake, Lillooet, Nespelem, Okanagon, Sanpoil, Shuswap, Sinkaietk (zuidelijke Okanagon), Spokan, Thompson en Wenatchee. Eerder werden alleen de Flathead Salish genoemd, maar tegenwoordig wordt Salish gebruikt om de hele taalfamilie aan te duiden.

Paarden

In de achttiende eeuw kwamen de Salish in aanraking met Europeanen. De komst van paarden zorgde voor meer mobiliteit, relaties met verder weg wonende volkeren en meer voordeel bij het jagen op bijvoorbeeld buffels. De materiële goederen en paarden gaven echter ook aanleiding tot rooftochten en oorlogen. Bovendien brachten de paarden en de Europeanen ziektes mee, waar de Salish niet immuun voor waren. De paarden zorgden mede voor een snelle verspreiding van de ziektes. Meer dan de helft van de Salish stierf uiteindelijk als gevolg van de vreemde ziektes. Rond 1780 kwamen de Blackfeet, een vijandelijk volk, via Europeanen aan vuurwapens. De Blackfeet begonnen een zeer effectieve oorlog tegen de Salish, die duurde tot 1810, het moment waarop de Salish ook vuurwapens in handen kregen. Door de oorlog werden de Salish met hun kampen steeds verder richting de westkust verdreven. Ze bleven wel hun traditionele jachtgronden gebruiken.

Lewis en Clark

In het begin van de negentiende eeuw nam na de expeditie van Lewis en Clark de bonthandel op het grondgebied van de Salish extreem toe. Stropers roeiden vele dieren uit en veranderden de ecologie van het gebied sterk. Desondanks probeerden de Salish hun levensstijl te behouden. Tussen 1815 en 1820 kwamen Iroquios het gebied van de Salish binnen met verhalen over de ‘machtige zwarte mantels’, waarmee de missionarissen werden bedoeld die al sinds 1600 bij de Iroquios in Canada waren. Tussen 1820 en 1830 zonden de Salish expedities uit om de Jezuïtische missionarissen te zoeken. De Salish waren echter niet op de hoogte van de bedoeling van de missionarissen om hen te bekeren tot het christendom en hun traditionele cultuur uit te roeien.

Flathead reservaat

Op 16 juli 1886 tekenden achttien Salish-leiders een contract met de Amerikaanse overheid om het Flathead-reservaat in de Jockovallei bij Arlee (Montana) te vestigen. De overheid wou namelijk grondgebied van de Salish beschikbaar maken voor Europese kolonisten. Het verdrag, ook wel de Hellgate Treaty genoemd, had verregaande gevolgen voor de Salish. Ze mochten niet meer jagen of verzamelen op het afgestane gebied. Ook de Kootenai- en de Pend d’Oreille-volkeren hadden een verdrag met de Amerikaanse overheid getekend. De indianen dachten echter dat het vredesverdrag met hun vijand de Blackfeet betrof; bezitsrecht op land was voor hen een totaal onbekend begrip. De uiteindelijke verdragen zorgden ervoor dat de volkeren slechts een fractie van hun totale land overhielden. Alleen in Montana, waar het Flathead-reservaat en een voorwaardelijk reservaat in de Bitteroot-vallei werden gevestigd, hielden de Salish land over. Na lang verzet van de Salish-onderhoofdman Charlot werden In 1891 de laatste Salish van hun oorspronkelijke land verdreven en in het reservaat geplaatst. Het voorwaardelijke reservaat in de Bitteroot-vallei werd eigendom van de Amerikaanse overheid. Voor vele Salish is dit echter nog steeds een belangrijke plek om voedsel of medicijnen te vergaren, te jagen of tot hun voorouders te bidden.

Leuk om te weten

Een deel van het rivierennetwerk tussen de zuidwestelijke punt van het Canadese Brits-Columbia en het noordwestelijke deel van de staat Washington heet tegenwoordig de Salish Sea. Bovendien is de stad Seattle vernoemd naar de Salish-hoofdman Chief Se’ahl, ook bekend als Chief Seattle.

Cultuur

Levenswijze

De binnenlandse Salish leefden in het plateaugebied van Amerika, dat zich uitstrekt tussen de Rocky Mountains en de westkust. De regio werd gekarakteriseerd door verschillende grassen, naaldbossen en vele rivieren en stroompjes waardoor er voldoende voedsel zoals zalm te vinden was. De meeste Salish waren georganiseerd in autonome banden van verschillende aan elkaar verwante families, elk met hun eigen hoofdman en territorium. Bijeenkomsten waren erg belangrijk voor de Salish. Bij bruiloften, geboortes en aanstellingen van nieuwe leiders kwamen alle leden bij elkaar en werden er dagenlang voorstellingen en ceremoniële dansen opgevoerd, begeleid door trommels. Gastheren zorgden voor voldoende eten en gaven cadeaus, zoals kleding, eten, sieraden of decoratieve voorwerpen, om hun welvaart te tonen. De volgende gastheer probeerde dit weer te overtreffen door nog meer welvaart te tonen. Dit systeem wordt ook wel ‘potlatch’ genoemd.

Jagen en kano's

In de winter leefden de Salish vaak in een rivierdorp, tijdens de zomer trokken ze rond terwijl ze visten op zalm en wilde planten zochten om te eten. Externe handel was belangrijk in deze gebieden. De meest westelijke groepen, zoals de Lillooet en de westelijke Shuswap, dreven handel met indianen aan de noordwestelijke kust en namen gebruiken over. De meest oostelijke Salish waren krijgers en joegen met paarden op buffels.

De meeste Salish bezaten houten kano’s, maar de rivieren waren vaak zo wild dat per voet gaan verstandiger was. Ze leefden over het algemeen in met aarde of matten bedekte hutten die zich soms deels onder de grond bevonden. De Flathead woonden echter in een tipi en de Lillooet bouwden huizen van planken en palen aan de kust. De kleding werd doorgaans gemaakt van huiden. De mannen droegen soms vrijwel niets of een lendendoek en de vrouwen droegen rokken van bast, wol of dierenhuid of tunieken met een legging en mocassins. De kust-Salish, waaronder de Flathead, bonden cederbast platen strak tegen het voorhoofd van jonge kinderen aan, zodat hun voorhoofd later niet te veel uit zou steken. De Flathead vonden namelijk dat een uitstekend voorhoofd mensen op honden liet lijken.

Religie

De religieuze activiteiten waren meestal toegespitst op de spirituele gidsen, die de Salish bijvoorbeeld ondersteunden met jagen of genezen. Voornamelijk in de winter werden deze gidsen aanbeden tijdens zogenaamde geestendansen. Sommige van deze rituelen werden uitgevoerd met maskers; portretten die de Salish maakten van de spirituele gidsen. Jongens en meisjes bleven vaak in hun puberteit ’s nachts waken in de hoop visioenen van hun spirituele gidsen te krijgen. Ook sjamanisme was belangrijk bij de Salish: sjamanen konden helen, maar ook voor ziektes en sociale rivaliteit zorgen. De hedendaagse Indian Shake- kerk heeft nog veel van de traditionele rituelen van de Salish behouden.

Hedendaagse Salish

Flathead Reservaat

Veel Salish leven tegenwoordig in reservaten, zoals het Flathead-reservaat in Montana. Ook leven er nog Salish in Canada, zoals de Tsawawassen Salish die sinds 2009 door het First Nation Treaty het recht van zelfbestuur hebben ontvangen. Enkele Salish leveren nog steeds strijd met de Amerikaanse overheid over hun recht om zalm te vissen in bepaalde gebieden. In de Puget Sound-regio rond Seattle kun je meer te weten komen over de levensstijl van de Salish. Zo is het mogelijk een bezoek te brengen aan het Titicum-dorp op Blake Island in de staat Washington.

Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan