Presidentsverkiezingen 2024: oud, ouder, oudst

Allereerst: Biden doet het niet slecht als president. De smadelijke Amerikaanse cq Westerse aftocht uit Afghanistan was een slecht begin dat hem nog lang zal worden nagedragen (maar had een andere president het echt zoveel beter kunnen doen?), maar het is hem gelukt een aantal grote wetgevingsprojecten aangenomen te krijgen, zoals het pakket maatregelen om de verwaarloosde infrastructuur in het land aan te pakken. Zijn presidentschap wordt niet geteisterd door schandalen en ophef, al proberen de Republikeinen de schimmige zaakjes van Bidens zoon Hunter steeds opnieuw groot op te blazen. Die betrekkelijke rust is na de chaotische periode-Trump welkom.

Maar ja, je komt onvermijdelijk uit op de vraag of het verstandig is om het voor nog eens vier jaar te proberen, en onvermijdelijk ook op de leeftijd van de man. Het is een zwaar ambt en het wordt ongetwijfeld een slopende verkiezingsstrijd. Biden maakt bij zijn openbare optredens geen vitale indruk, heeft een moeizame motoriek en vergist zich regelmatig. Het kan allemaal best meevallen en wil niet zoveel zeggen over ’s mans intellectuele capaciteiten, maar het valt op en zal in de verkiezingsstrijd vernietigend tegen hem worden gebruikt. Overigens maakte de Republikein Reagan – in zijn tijd de oudste president – ook regelmatig vergelijkbare uitglijders, maar dat is iedereen alweer vergeten, de Republikeinen voorop.

Toch is Bidens hoge leeftijd meer dan ‘een dingetje’, onder meer door de reële kans dat hij tijdens zijn presidentschap ernstig ziek wordt of komt te overlijden. Nu zijn vicepresidenten daarvoor uitgevonden en de kans is niet te verwaarlozen dat Kamala Harris – die andermaal running mate lijkt te gaan worden – het hoogste ambt zal moeten overnemen. Er wordt, ook binnen haar eigen partij, aan getwijfeld of ze dat kan en ze krijgt het verwijt dat ze tot dusverre als veep onzichtbaar is, maar ook dat is eigenlijk vast onderdeel van die functie. Weet iemand bijvoorbeeld nog wie John Nance Garner en Henry Wallace waren? De eerste twee veeps van Roosevelt; zijn derde, Harry Truman, is alleen aan de vergetelheid ontsnapt doordat hij in 1945 Roosevelt na dienst overlijden opvolgde. En ook bij hem werd er getwijfeld aan zijn capaciteiten, terwijl hij zich tot een heel behoorlijke president heeft ontwikkeld.

Los van Bidens leeftijd: hoe groot is zijn kans op succes? Dat hang vooral af van de Republikeinse tegenstander. Wordt het opnieuw Trump? Zijn positie in de partij is niet onbedreigd, maar je moet het desondanks niet uitsluiten. De vorige keer verwachtte immers ook bijna niemand dat hij de nominatie zou binnenhalen. Wel is hij nu door de rechtszaken die zich opstapelen (nog) meer omstreden dan in 2016 of 2020; zwijggeld betalen aan een porno-actrice valt niet zo goed bij het streng-christelijke deel der natie. Je mag ook verwachten dat het deel van de Republikeinse kiezers dat niet alleen is gesteld op order maar ook op law bovendien de bestorming van het Capitool niet is vergeten. En wat je ook niet moet uitsluiten: het gevoel van ‘we weten het nu wel’, iets waar elke politicus na verloop van tijd mee te maken krijgt, Nederlandse minister-presidenten niet uitgezonderd. Voor de ware Trump-gelovigen maakt het natuurlijk niet uit, maar dat waren er in 2020 al onvoldoende voor de overwinning.

Terzijde: het is interessant dat Fox News afstand van Trump lijkt te nemen door zijn rabiaat-rechtse steunpilaar, presentator Tucker Carlson, te ontslaan. Mediamagnaat en Fox-eigenaar Rupert Murdoch kijkt puur naar rendement en verwacht kennelijk dat het succesvoller is op iemand anders in te zetten. Een teken aan de wand, noem je zoiets.

Wellicht laten ook de Republikeinen zich niet langer gijzelen door de brulboei uit New York en komen ze met een nieuwe en jongere kandidaat (Nicky Haley, de oud VN-ambassadeur die zich al officieel als kandidaat heeft gemeld? Of Larry Elder, Asa Hutchinson, Perry Johnson, Vivek Ramaswaney, die dat ook hebben gedaan? Ron DeSantis, gouverneur van Florida? Mike Pence, Trumps vice-president?). Hoe dan ook, een veel jongere kandidaat is sowieso aantrekkelijker dan een strijd tussen twee (bijna) tachtigers.

De founding fathers waren bang voor te jonge en dus onervaren presidenten en stelden daarom een minimumleeftijd voor het ambt in van 35 jaar. Het was verstandig geweest als ze ook een maximumleeftijd hadden vastgelegd.