De Amerikaanse vlag

Het overal laten wapperen van de nationale vlag komt in onze Nederlandse ogen wel eens wat overdreven over. Grote landen lijken sowieso vaker hun nationale symbolen uit de kast te halen (hoewel juist in Denemarken de vlag op vrijwel elk schuurtje staat), maar de VS spant de kroon. Patriottisme of nationalisme is een deugd of ondeugd, net hoe je tegenover het verschijnsel staat, die in de Verenigde Staten aanzienlijk weliger tiert dan bij ons. De aanslag op 9/11 heeft die trend nog eens flink versterkt, ook veel particulieren hebben sindsdien de vlag permanent uithangen.

De vlag heeft gaandeweg z’n vorm gekregen. Er waren in de Britse provincies al verschillende vlaggen met veel strepen en de kleurencombinatie rood, wit en blauw. In 1775 besloten de opstandige provincies, de United Colonies, tot het voeren van één gezamenlijke vlag. Dit werd de zogenaamde Grand Union Flag met dertien strepen en linksboven in een vierkant de Union Jack. Die vlag was tamelijk eenvoudig te maken door op de Britse rode marinevlag een aantal witte strepen te naaien. Een aparte vlag was hard nodig om de eigen en andermans troepen en oorlogsschepen van elkaar te kunnen onderscheiden. Tijdens de Burgeroorlog bijna een eeuw later was dat ook een belangrijke reden voor het ontstaan van de Confederate Flag.

Na de afscheiding in 1776 bleven de strepen, maar werd de Union Jack vervangen door dertien sterren. Die stonden niet in een vast patroon, er bestaan verschillende varianten. Het bekendst is de cirkel met dertien sterren, zoals ooit gemaakt door Betsy Ross uit Philadelphia, een meubelmaakster en naaister die bevriend was met George Washington. Zij zou ook hebben voorgesteld om vijfpuntige sterren te gebruiken in plaats van zespuntige, zoals Washington wilde. De reden: na een beetje handig vouwen van de stof heb je met één knip een vijfpuntige ster.

Ook daarna werden nog verschillende vlaggen gebruikt, onder meer met rood/blauwe strepen. Om daar een eind aan te maken werd de vlag door het Congres in 1777 officieel vastgesteld met de tekst: Resolved: that the flag of the United States be thirteen stripes, alternate red and white; that the union be thirteen stars, white in a blue field, representing a new constellation. Over hoe de sterren er precies op moesten staan geen woord, het regelde zich gaandeweg in de praktijk. Minder geslaagde pogingen verdwenen vanzelf.

Inmiddels zal duidelijk zijn dat de ‘stripes’ staan voor de dertien oorspronkelijke staten uit 1776 en de ‘stars’ voor alle staten. Dat laatste aantal is dan ook steeds aangepast aan het groeiende aantal staten. Voor het laatst gebeurde dat in 1960 nadat Hawaii de 50e staat was geworden. Het jaar tevoren was net de vlag met 49 sterren ingevoerd vanwege de toevoeging van Alaska. Vlaggenfabrikanten zullen er blij mee zijn geweest.

Niet alleen het aantal sterren, ook het aantal strepen is ondanks het besluit uit 1777 wel eens veranderd. Toen in 1795 de staten Vermont en Kentucky werden meegeteld, besloot het Congres om niet alleen het aantal sterren, maar ook het aantal strepen op vijftien te brengen. Dit was de versie die de benaming ‘The Star Spangled Banner’ kreeg; het volkslied is ernaar genoemd. Toen er in 1818 weer vijf staten en dus vijf sterren bijkwamen, zouden de strepen wel erg smal zijn geworden. Het besluit viel toen om terug te keren naar de oorspronkelijke dertien en dat voortaan zo te houden.

De muzikale ‘vertaling’ van de vlag is te horen in John Philip Sousa’s mars The Stars and Stripes Forever. Die mars is zo bekend dat wel eens wordt gedacht dat dit het Amerikaanse volkslied is.