Popcorn!

Het laten ploffen van de korrels lukt niet met elke maissoort, het meest geschikt voor popcorn is de soort Zea mays everta. Die is zo taai dat er door verhitting een flinke druk in de korrel kan worden opgebouwd voordat de schil het begeeft. Maar er is meer van belang: een te vochtige korrel scheurt te snel open, een te droge ‘popt’ helemaal niet en eindigt als een zwart en keihard korreltje waar niets meer mee te beginnen is. Als het goed gaat, loopt de druk flink op en wordt het zetmeel gaar door het tot stoom geworden water in de korrel, die door de druk met een kleine explosie opengaat: pop! De korrel ziet er daarna behoorlijk binnenste buiten gekeerd uit; het is, in vaktermen, een flake geworden. Omdat die korrels niet zoveel smaak hebben, wordt er boter en suiker of zout aan toegevoegd, en soms nog andere smaakmakers.

Mais en popcorn zijn geen specifiek Amerikaanse producten, popcorn is in veel landen een populaire snack. Het is ook niet zo moeilijk te maken, met de juiste soort mais en een pannetje op het gasfornuis kom je een heel eind (al verpest je er waarschijnlijk wel je pan mee en springen met een beetje pech de ploffende korrels door de keuken). Er is trouwens ook speciale popcorn voor de magnetron. Wél Amerikaans is de uitvinding van de popcornmachine. Een snoepwinkelier in Chicago, ene Charles Cretor, bouwde rond 1885 een stoommachine voor het roosteren van noten zo om dat je er popcorn mee kon maken, en al na korte tijd verschenen er met stoom aangedreven popcornkarretjes in de straten en op kermissen, jaarmarkten en overal waar wat te beleven was.

Popcorn was en is betrekkelijk goedkoop. Dat wordt als een van de redenen gezien dat het zelfs – of juist – tijdens de crisisperiode in de jaren dertig een populaire snack was: een zak popcorn kostte maar een paar centen, wat zelfs voor veel mensen die het niet breed hadden soms nog wel op te brengen was, en je deed er ook nog eens lekker lang mee. Het gebruik van inheems geteelde mais hielp veel boeren door de depressiejaren heen. Popcorn was ook in de Tweede Wereldoorlog populair, toen door rantsoenering van suiker veel ander snoep duurder of minder goed verkrijgbaar was. Je zou kunnen zeggen dat men eraan gewend raakte, want het is ook nadien populair gebleven.

De koppeling van popcorn en bioscoop is spontaan ontstaan. Bioscoopeigenaren vonden het aanvankelijk bepaald niet chic om popcornkauwende bezoekers over de vloer te krijgen, maar merkten na verloop van tijd dat ze behoorlijk wat konden verdienen aan de verkoop van popcorn, in plaats van dat over te laten aan verkopers op straat. In de jaren dertig verschenen de eerste popcornmachines in de bioscoop, een traditie die is gebleven en die recenter ook naar deze zijde van de Atlantische oceaan is overgewaaid, met de bijbehorende geur of – als je er niet van houdt – walm. Het is voor de bioscopen in ieder geval lucratieve business, de winstmarge op een emmertje gepofte mais schijnt wel 90% te kunnen zijn. Niet zo gek, het gaat grotendeels om (warme) lucht.

Popcorn is zo populair dat minstens zes plaatsen in de Midwest zich tooien met de benaming Popcorn Capital of the World: Ridgway, Illinois; Valparaiso, Indiana; Van Buren, Indiana; Schaller, Iowa; Marion, Ohio; North Loup, Nebraska. Als je kijkt naar het areaal aan popcorn-mais dat er wordt verbouwd, dan hebben de plaatsen in Indiana en Nebraska het meeste recht van spreken, maar popcorn is daarentegen uitgeroepen tot het official state snack food van Illinois. Tsja, wat moet je met zo’n aanduiding?

Hoe (on)gezond is popcorn eigenlijk? Het is letterlijk een volkorenproduct, maar dat gezondheidsaspect wordt voor een belangrijk deel teniet gedaan door toevoegingen als boter of andere (verzadigde) vetten (kokosolie bijvoorbeeld) en suiker, waardoor een emmertje popcorn een behoorlijke calorieënbom wordt. Maar ach, als je dat bezwaarlijk vindt, dan kun je popcorn nog altijd gebruiken als kerstboomversiering.