Trump stelt zich opnieuw verkiesbaar

Dat Trump op zou gaan voor een tweede termijn is nauwelijks nieuws. Hij had er al op gezinspeeld en bovendien is het hoogst uitzonderlijk als een zittende president het niet doet. Het enige voorbeeld is president Johnson die in 1968 afzag van de Democratische nominatie, moegestreden en gehaat door de uitzichtloze Vietnamoorlog. De Democraat Hubert Humphrey verloor vervolgens van de Republikein Richard Nixon.

De kans dat Trump herkozen wordt is helemaal niet zo klein. Wij als Europeanen beoordelen de president op zijn buitenlands beleid dat, laten we zeggen, wel eens wat onbesuisd is. Maar voor de Amerikaanse kiezers ziet het beeld er heel anders uit. De economie draait als een tierelier, de werkloosheid is gedaald tot een historisch lage 3,6% (een daling die overigens al sinds 2012 continu aanhoudt) en – aldus de beeldvorming – de president laat niet met het land sollen. Zie de aanpak van Iran en China, die eindelijk eens de waarheid te horen krijgen. Zie Mexico dat na een draai om de oren eindelijk eens wat aan het ‘immigrantenprobleem’ gaat doen. Zie ‘de muur’, die er weliswaar nog steeds niet is, maar waarvan keer op keer wordt beloofd dat die er écht komt (het ligt alleen aan die vervelende Democraten dat de president niet kan doorpakken). Dat het belasten van producten uit China veel Amerikaanse firma’s die Chinese halffabrikaten verwerken in de problemen brengt en producten in de winkel duurder maakt, blijkt pas later.

De harde kern van het Trump-electoraat laat zich bovendien niet van de wijs brengen door onderzoeken naar Russische connecties, de belastingmoraal van de president en andere pogingen om negatieve zaken aan het licht te brengen. Ze vinden dat, inclusief het zinspelen op een Impeachment, allemaal partijpolitiek en dat is deels nog waar ook. Ook dat de president aantoonbaar zaken vertelt die niet waar zijn, brengt deze groep stemmers niet van de wijs – als ze er al kennis van nemen. Media die de president kritisch volgen, zoals de New York Times en The Washington Post, brengen immers per definitie fake news, de president zegt het zelf. Fox TV besteedt er sowieso geen aandacht aan.

Je kunt het bovenstaande raar vinden of het er niet mee eens zijn, maar het is wel de realiteit waar elke presidentskandidaat van links of rechts rekening mee moet houden. Elke Republikein die het waagt Trump uit te dagen – tot dusverre heeft alleen oud-gouverneur Bill Weld zich aangemeld – zal er een harde dobber aan hebben en dat geldt ook voor de Democraten. Die hebben twee dingen te doen: Republikeinse twijfelaars overhalen en niet-stemmers activeren. Anders gezegd: hoe groot is de harde kern van het Trump-electoraat en hoe krijg je jongeren, zwarten, latino’s en Aziaten naar de stembus?

Dat levert een spagaat op. De wat behoudende, oudere, blanke kiezer die twijfelt tussen Trump en een ander, zal een voorkeur hebben voor een wat oudere blanke man die vooral geen ‘links’ beleid gaat voeren – zeg Joe Biden (voormalig vicepresident, nu 76). De nieuwe, jongere en etnische kiezer moet je juist lokken met iemand als Kamala Harris (senator voor Californië, met 54 jaar relatief jong, vrouw van gemengd Indiaas/Jamaicaanse afkomst) die verandering symboliseert.

Eigenlijk is het nog veel te vroeg om verwachtingen uit te spreken over wie het gaat worden, maar beide bovengenoemden zijn uitersten waarvan ik denk dat ze het juist daarom geen van beide zullen redden. Als de Democraten een lichte vorm van vernieuwing aandurven, lijken mannen van het midden als Pete Buttigieg (37, burgemeester) of Beto O’Rourke (46, afgevaardigde) me kansrijker, al is hun politieke ervaring beperkt; Buttigieg is weliswaar burgemeester van South Bend in Indiana, maar dat is als je het naar Nederlandse verhoudingen vertaalt een soort Dedemsvaart. Niets ten nadele van South Bend of Dedemsvaart, maar de overstap vanaf daar naar president van het machtigste land ter wereld is toch een tikje groot.

Wat betreft politieke ervaring kom je dan toch uit bij oude rotten als Bernie Sanders (senator sinds 2007) en Elizabeth Warren (senator sinds 2013). Veel hangt uiteraard af van de budgetten die de kandidaten binnen weten te halen. Zowel Sanders als Warren maken er een punt van dat ze alleen donaties van private personen accepteren en niet van, om het in passende termen te formuleren, het grootkapitaal. De campagneslogan van Warren is dan ook The best president money can’t buy. Een mooi streven dat veel kiezers zal aanspreken, de vraag is of ze het daarmee redden..

Overigens wint niet altijd degene met het meeste geld. In 2016 kostte de campagne van Hillary Clinton 1,4 miljard dollar, terwijl Trump ‘slechts’ ruim 900 miljoen dollar spendeerde; afloop bekend. Trump claimde zijn campagne helemaal zelf te financieren en dus niet afhankelijk te zijn van sponsors die eisen konden stellen, zoals bij Clinton. Later bleek dat ook Trump honderden miljoenen aan donaties had ontvangen, maar dat is uiteraard fake news.