2013: Begin Black Lives Matter-beweging

De Black Lives Matter-beweging vraagt sinds haar ontstaan in 2013 aandacht voor deze levens. Met de naam “Black Lives Matter” benadrukt de beweging haar kernboodschap en doel: dat zwarte levens er toe doen en dat er actie moet worden genomen om hen te beschermen tegen discriminerende en gewelddadige praktijken. Sinds de oprichting is de beweging enorm gegroeid en heeft het wereldwijd erkenning gekregen als een belangrijke beweging in de strijd tegen racisme.

In 2013 werd de Black Lives Matter-beweging opgericht door drie Afro-Amerikaanse vrouwen - Alicia Garza, Patrisse Cullors en Opal Tometi - als reactie op de vrijspraak van George Zimmerman in de zaak van Trayvon Martin. In 2012 werd de Afro-Amerikaanse tiener Trayvon Martin doodgeschoten door burgerwacht George Zimmerman. Martin was op weg naar huis, nadat hij snoep en drinken had gekocht bij de lokale supermarkt. Zimmerman vond hem er verdacht uitzien en belde de politie voordat hij besloot om Martin te achtervolgen. Er ontstond een worsteling tussen de twee en Zimmerman schoot uiteindelijk Martin neer. Zimmerman werd aanvankelijk niet vervolgd, maar na aanhoudende publieke druk werd hij alsnog aangeklaagd. Na een rechtszaak werd hij vrijgesproken van alle aanklachten, omdat hij beweerde dat hij in zelfverdediging handelde.

Na Zimmermans vrijspraak schreef burgerrechtenactiviste Alicia Garza een Facebook-bericht waarin ze haar liefde voor de zwarte gemeenschap verklaarde en benadrukte dat de levens van zwarte mensen ertoe doen. Patrisse Cullors creëerde de hashtag “Black Lives Matter” op Twitter, die snel viraal ging en duizenden keren werd gedeeld. Opal Tometi sloot zich aan bij Garza en Cullors en creëerde een sociale mediaplatform waar mensen bij elkaar konden komen om hun boodschap te verspreiden.

Sociale media speelde een belangrijke rol in de popularisering en verspreiding van de ideeën van de Black Lives Matter-beweging. Door de opkomst van platforms zoals Facebook, Twitter en Instagram kon de hashtag makkelijk en snel worden verspreid. Daarnaast werden filmpjes waarop te zien was hoe zwarte mensen stierven door toedoen van de politie veelvuldig gedeeld op het internet.

De beweging verwierf pas nationale bekendheid in 2014 in de nasleep van de moord op de Afro-Amerikaanse man Michael Brown, die door de witte politieagent Darren Wilson in Ferguson, Missouri, werd doodgeschoten. Na zijn dood ontstonden er protesten in Ferguson en St. Louis, waarbij de politie en later het leger hard optraden om de demonstraties de kop in te drukken. De Black Lives Matter-beweging had een duidelijke rol in het organiseren van deze protesten. Het doel van de oprichters was om bewustzijn te creëren over institutioneel racisme en geweld tegen zwarte mensen in de Verenigde Staten.

De dood van Michael Brown vond plaats tijdens het presidentschap van Barack Obama, de eerste zwarte president van de Verenigde Staten. Ondanks de hoop van velen dat de verkiezing van Barack Obama het einde van het raciale probleem in Amerika zou betekenen en dat het land daadwerkelijk een samenleving was geworden waar huidskleur het er niet toe deed, bleek dit niet zo te zijn. Het politiegeweld tegen zwarte mensen ging onverminderd door, zelfs toen een Afro-Amerikaanse man de hoogste functie van de wereld bekleedde.

Na elk protest van de Black Lives Matter-beweging komt er een tegengeluid, voornamelijk uit de conservatieve hoek. Sommigen beschuldigden de beweging van racisme omdat het zich uitsluitend richtte op de levens van zwarte mensen. Tegenstanders pleiten in plaats daarvan voor slogans zoals “All Lives Matter”, “White Lives Matter” of “Blue Lives Matter”, waarbij de laatste een toespeling is naar politieagenten die elke dag met gevaar voor eigen leven hun beroep uitoefenen. Deze slogans negeren echter de boodschap van de Black Lives Matter-beweging, die benadrukt dat niet alle levens er evenveel toe doen zolang er geen speciale aandacht is voor de levens van zwarte mensen die nog steeds slachtoffer blijven van politiegeweld.

Door de dood van de zwarte man George Floyd in de zomer van 2020 kreeg de Black Lives Matter-beweging opnieuw een enorme impuls. Floyd werd gearresteerd door de witte politieagent Derek Chauvin na het gebruik van een vals twintig dollar biljet. Chauvin hield Floyd negen minuten lang in een kniegreep, waardoor Floyd kwam te overlijden door verstikking. Floyds dood benadrukte de dringende noodzaak van de Black Lives Matter-beweging, die destijds al zeven jaar lang streed voor verandering in het leven van de Afro-Amerikaanse gemeenschap.

Floyds dood ontketende een golf aan protesten tegen institutioneel racisme en politiegeweld. De protesten ontstonden te midden van de coronapandemie, die de zwarte gemeenschap onevenredig hard had getroffen. De coronapandemie had de reeds bestaande ongelijkheden en kwetsbaarheden van de Afro-Amerikaanse gemeenschap in de Verenigde Staten blootgelegd en verergerd.

De Black Lives Matter-beweging kreeg wereldwijde steun en aandacht in de nasleep van Floyds dood. In Europa heeft de Black Lives Matter-beweging geleid tot een hernieuwde focus op de koloniale geschiedenis. Ook in Nederland werd er steun betuigd en aandacht gevraagd voor problemen van institutioneel racisme in Nederland.

In de afgelopen jaren heeft de Black Lives Matter-beweging zich gericht op een breed scala aan kwesties, waaronder de behandeling van zwarte immigranten en vluchtelingen, de rechten van transgenders, en de gevolgen van het klimaatbeleid op gemarginaliseerde gemeenschappen. Ook in de toekomst zal de Black Lives Matter-beweging ongetwijfeld een cruciale stem blijven in het publieke debat over raciale gelijkheid en gerechtigheid.

Hoewel het als toerist gemakkelijk is om deze zaken over het hoofd te zien, zijn er specifieke plaatsen die bezocht kunnen worden voor iedereen die geïnteresseerd is in de Afro-Amerikaanse geschiedenis en cultuur. Zo zijn er enkele musea en monumenten die gewijd zijn aan de geschiedenis van racisme en de strijd tegen burgerrechten. Voorbeelden zijn het National Museum of African American History and Culture in Washington D.C. en het National Memorial for Peace and Justice in Montgomery, Alabama, dat de duizenden slachtoffers van lynching herinnert.