Krantenjongen én miljonair

Van krantenjongen tot miljonair, het is de kortste samenvatting van wat we kennen als the American dream. Maar krantenjongen én miljonair is natuurlijk nog mooier.

James Gordon Bennett Jr., public domain wiki commons

Persmagnaat William Hearst

Het bekendste voorbeeld daarvan is persmagnaat William Randolph Hearst, al was het maar door zijn bizarre kasteel in San Simeon, dat een toeristentrekker van formaat is (en terecht!). Een andere krantenmagnaat was Joseph Pulitzer, vooral bekend van de door hem ingestelde prijzen voor journalistiek, literatuur en muziek. Een veel minder bekende ‘krantenjongen’ – de eerste zelfs – was James Gordon Bennett. Hooguit sportliefhebbers veren op bij het horen van die naam.

Krantenmagnaat Gordon Bennett

Gordon Bennett (1841-1918) was eigenaar van de succesvolle New York Herald en van de Europese versie, de Paris Herald, een voorganger van de bekende International Herald Tribune. Hij kan als de eerste echte krantenmagnaat gelden. Hij was een oudere tijdgenoot van Pulitzer en Hearst en voerde met allebei een felle concurrentiestrijd. Het verschil was dat hij Pulitzer serieus nam en Hearst diep minachtte, hoewel ze allebei hetzelfde soort roddelkranten maakten. Met zijn excentrieke gedrag maakte hij rond de vorige eeuwwisseling Europese luxeoorden als Parijs en de Côte d’Azur onveilig, alle vooroordelen over lompe Amerikanen bevestigend.

Zoektocht naar Livingstone

Bennett begreep als eerste dat je als krant ook nieuws kunt maken door activiteiten te organiseren die goede kopij opleverden. Zijn bekendste actie was om Henry Morton Stanley naar Afrika te sturen met de opdracht om de zoekgeraakte ontdekkingsreiziger David Livingstone op te sporen. Dat leidde in 1871 tot het fameuze ‘Dr. Livingstone, I presume’, in de binnenlanden van duister Afrika. Zelfs in de dagen van papieren kopij die pas maanden later beschikbaar kwam, was dat een gouden persmoment. De New York Herald werd door deze scoop de belangrijkste krant ter wereld en dat betekende natuurlijk kassa voor de eigenaar. De Britten vonden het trouwens maar matig dat hun Livingstone was opgespoord en ‘gered’ door nota bene een Amerikaan.

Krantenjongen en miljonair

Journalistieke belangen

Ondanks zijn keiharde commerciële inslag (en gierigheid, hij betaalde zijn journalisten slecht) had Bennett ook oog voor journalistieke belangen. Hij vond dat een krant onafhankelijk moest zijn en kwam in zijn bladen niet met politieke standpunten. Alleen toen Hearst in 1906 probeerde om gouverneur van New York te worden (dat was toen de gebruikelijke aanloop naar het presidentschap) trok Bennett alles uit de kast om Hearst’s ambities te kraken. Dat had succes, want Hearst verloor de verkiezing. Wat ook achting verdient is dat hij als neutrale Amerikaan na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in de Paris Herald partij tegen Duitsland koos. Dat vergde een behoorlijke dosis lef, want Bennett woonde op dat moment in Parijs, dat de Duitsers angstwekkend snel naderden.

Organiseren van sportevenementen

En dan die sport. Ook het organiseren van sportevenementen was een mooie manier om de oplage van de krant op te krikken. Dat waren, toen de techniek nog in de kinderschoenen stond, de Gordon Bennett Races voor auto’s (vanaf 1900), luchtballonnen op waterstof of helium (vanaf 1906) en vliegtuigen (vanaf 1909). De ballonnenrace bestaat nog steeds en beleefde in september 2017 zijn 61e editie. Geef toe: zo’n race is toch een feestelijker manier om de krant te vullen dan het provoceren van een oorlog, zoals Hearst in 1898 deed met de Spaans-Amerikaanse oorlog om Cuba. Het leven van Gordon Bennett, krantenjongen én miljonair, is onlangs met veel anekdotes beschreven door Guikje Roethof in het boek Gordon Bennett!, verschenen bij uitgeverij Aspekt.

Ook leuk om te lezen

Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan