1670: De Fransen richten de Hudson's Bay Company op

De geschiedenis van de Hudson’s Bay Company gaat ver terug. Het is niet alleen het oudste bedrijf van Canada, maar zelfs het op één na oudste bedrijf van heel Noord-Amerika. In 1670 werd het opgericht door Médard Chouart des Groseilliers en zijn schoonbroer Pierre-Esprit Radisson. Deze twee Fransozen waren de eersten met het idee om een ruilhandel met indianen aan de Hudsonbaai op te richten, voornamelijk met het oog op pelshandel. De Fransen waren hier al volop mee bezig in Québec, hoewel ze vooral druk waren met het oplossen van geschillen met indianenstammen. In eerste instantie zocht het duo financiële steun in Frankrijk, maar door een extra oorlog hadden de Fransen andere prioriteiten.

In Engeland vonden de compagnons wél steun: in 1665 benaderden Médard Chouart des Groseilliers en zijn schoonbroer prins Rupert, een neef van Charles II. Deze prins had wel oren naar de handel en haalde de koning over om wat koopmannen en andere sponsoren te strikken voor de gewaagde onderneming. Twee schepen werden richting de Hudsonbaai gestuurd en het idee werd een succes, waardoor het land rondom de baai werd omgedoopt tot Rupert’s Land. Er werden verschillende handelsposten opgericht langs de baai. De wijze waarop deze posten te werk gingen was ontleend aan de manier waarop de Nederlanders jaren eerder te werk waren gegaan in Nieuw-Nederland. Door de spreiding van handelsposten hadden de handelaren meteen toegang tot de in het binnenland uitgestrekte rivieren, waardoor ook meer landinwaarts handel gedreven kon worden. In de beginjaren van de compagnie waren er nogal wat problemen met de Fransen. Zij zagen het succes en wilden ook een graantje meepikken, met gevechten op zowel land als zee tot gevolg. Uiteindelijk werd met de Vrede van Utrecht in 1713 besloten dat voortaan Newfoundland, Acadië en de Hudsonbaai toebehoorden aan het Verenigd Koninkrijk. Door dit besluit voerden de Engelsen jarenlang alleenrecht op de handel in de baai, wat ervoor zorgde dat de Hudson’s Bay Company een status behaalde die niet onderdeed aan onze eigen VOC.

Noot hierbij is wel dat de roem van de Hudson’s Bay Company minstens zo twijfelachtig is als die van de Verenigde Oost-Indische Compagnie: over het lot van de duizenden indianen die nog in dit gebied woonden wordt in de geschiedenisboeken amper een woord gerept.

Ondanks verschillende oorlogen en veldslagen tussen Frankrijk, Groot-Brittannië en de indianen, de diverse veldslagen en pogingen tot boycot en overname bleef de Hudson’s Bay Company fier overeind. In 1821 fuseerde de onderneming met de North West Company of Montreal, waardoor de compagnie een reiklengte van de Noordelijke IJszee tot de Stille Oceaan kreeg. Vanaf die tijd had de Hudson’s Bay Company een monopolie op vrijwel alle handel in het noordwesten van de Stille Oceaan. Pas rond 1870 kwam een eind aan de alleenheerschappij door verdrag waarin besloten werd dat Rupert’s Land niet langer toebehoorde aan Groot-Brittannië, maar officieel grondgebied werd van Canada. Door deze Rupert’s Land Act kwam er automatisch een vrijmarkt en werd open handel mogelijk.

Pas in 1881 ontstond de Hudson’s Bay Company in de huidige vorm: er werd een winkel geopend in Winnipeg. Al snel maakten alle vroegere handelsposten plaats voor meerdere winkels, waardoor er na verloop van tijd geen enkele handelspost meer bestond. De winkelketens schoten als paddenstoelen uit de grond en in veel afgelegen steden zijn de ketens die onder de Hudson’s Bay Company vallen nog altijd de enige winkels in die er zijn.

Het hoofdkantoor van de HBC heeft nog decennia lang in Londen gestaan. Pas toen de Hudson’s Bay Company zijn driehonderdste verjaardag vierde heeft er een massale verhuizing plaatsgevonden: het hoofdkantoor werd naar Toronto geplaatst en stond eindelijk op Canadese bodem. Vanaf die tijd hebben er Canadezen aan het hoofd van het bedrijf gestaan in plaats van Britten. Tot groot ongenoegen van sommige Canadezen staat er vandaag de dag echter een Amerikaan aan het hoofd van de HBC.

Nog altijd is de Hudson’s Bay Company een ontzettend succesvol bedrijf. Het is voor een Canadees vrijwel onmogelijk om niet in aanraking te komen met de onderneming. Zo levert HBC naast zijn diverse winkelketens ook creditcards en hypotheken en kun je er verzekeringen afsluiten. Daarnaast heeft het eigen fondsen voor goede doelen. In totaal zijn er circa 70.000 mensen werkzaam bij het bedrijf, en is het goed voor 7 miljard Canadese dollars ( omgerekend 5,4 miljard euro). Er is zelfs een HBC ‘History Foundation’, dat controleert op goede overdracht van de geschiedenis van dit bedrijf en daarmee een groot deel van de Canadese geschiedenis.