RIM

BlackBerry werd in 1984 opgericht als 'RIM' (Research in Motion) in het stadje Waterloo, iets ten westen van Toronto, door Michael Lazaridis en Douglas Fregin, ingenieurs met een technische opleiding. Het bedrijf richtte zich op het fabriceren van apparaten voor draadloze communicatie (zoals computermodems) en het ontwikkelen van de bijbehorende software. Hun doel was om vooral efficiënte en eenvoudige producten af te leveren, die handzaam, doeltreffend en zuinig waren.

In de jaren ’90 vond RIM langzaam een groeiende afzetmarkt voor draadloze communicatie. Om te kunnen groeien gingen Lazaridis en Fregin in 1992 in zee met accountant Jim Balsillie. Op die manier hadden ze niet alleen technische kennis in huis, maar ook commerciële en financiële. Dit wierp zijn vruchten af; zo wisten ze in 1995 een belangrijk contract in de wacht te slepen voor interactieve piepers, die niet alleen konden ontvangen maar ook konden verzenden.

Eind jaren ’90 besloot RIM in te spelen op de opkomende behoefte aan draadloze e-mail in bedrijven. In 1999 was de eerste ‘BlackBerry’ een feit. Simpel gezegd was dit een uitgebreidere versie van de interactieve piepers die het bedrijf eerder had geproduceerd. Het was een klein apparaat met een scherm (toen nog zwart-wit) en een volledig qwertytoetsenbord, dat e-mail kon ontvangen die naar het e-mailadres van de medewerker was gestuurd. Met een BlackBerry was men als enige paraat overal en altijd bereikbaar. Andere factoren die meespeelden waren de relatief zachte prijs en het ergonomische ontwerp. De voornaamste concurrent van de BlackBerry had bijvoorbeeld een uitschuifbare antenne nodig.

De BlackBerry was een groot succes en werd tot product van het jaar uitgeroepen. De winst van RIM verdubbelde in 1999. Steeds meer telefonieproviders boden de BlackBerry-diensten aan en in 2001 maakte het apparaat de oversteek naar Europa. Dat jaar waren er 12.000 bedrijven in Noord-Amerika die van BlackBerry’s gebruikmaakten.

Hoewel het de voorloper was van de huidige smartphones, was de BlackBerry op dat moment echter nog geen telefoon, maar puur een apparaat voor e-mail, aangevuld met functies als een agenda en een klok. Pas in 2003 kwam de eerste BlackBerry zoals we die nu kennen op de markt: telefoon en internet ineen. Daarna volgden uitgebreidere versies met camera’s en mediaspelers.

RIM had geen monopolie op smartphones en algauw verschenen er kapers op de kust. Andere bedrijven brachten hun eigen telefoons met internet uit. De BlackBerry liet deze concurrenten voorlopig achter zich omdat het het meest betrouwbare, praktische en het meest vertrouwde apparaat was.

BlackBerry verloor in januari 2007 aan populariteit door de iPhone van Apple, tot dan toe bekend van computers en mp3-spelers (de iPod). De iPhone was technisch gezien niet revolutionair, maar wel wat betreft uiterlijk en gebruiksgemak. Het toestel was dun en plat en bestond voornamelijk uit een groot aanraakscherm in plaats van dat het fysieke knoppen had. De telefoon gebruiken gebeurde door op het scherm te tikken en te vegen, waardoor het gebruik ervan heel natuurlijk aanvoelde. In vergelijking hiermee was de BlackBerry een groot, lomp apparaat met priegelige knopjes.

De iPhone was in eerste instantie vooral een duur en luxe gadget en de BlackBerry’s van RIM bleven een veel groter marktaandeel houden. Na de iPhone lanceerden allerlei andere fabrikanten (Samsung, HTC, Nokia) zo snel mogelijk hun eigen smartphones, die ongeveer hetzelfde werkten als de iPhone, maar goedkoper waren.

Het was niet zo dat alle bestaande BlackBerry-eigenaars in de daaropvolgende jaren hun telefoon voor bijvoorbeeld zo’n nieuwe Samsung inruilden, maar een groot deel van de mensen die voor het eerst een smartphone kochten, koos voor een van die nieuwe toestellen. Hoewel sommigen het volwaardige toetsenbord handig vonden (wereldwijd had RIM rond 2010 meer dan 50 miljoen gebruikers en maakte het vijftien miljard dollar omzet), was de BlackBerry voor veel mensen vooral saai en degelijk.

Vanuit RIM zelf werd er weinig geïnnoveerd om de BlackBerry’s aantrekkelijker te maken, en wat marketing betreft liep het bedrijf ook achter op de concurrentie. Zo kon het gebeuren dat RIM van bijna alleenheerser op de smartphone-markt, in 2012 een marktaandeel van minder dan 10% had bereikt. Pogingen het bedrijf weer op de rails te krijgen mislukten. Als reactie op de iPad van Apple, een zogeheten tablet-pc, kwam RIM in 2011 met de Playbook, maar deze verkocht slecht. De nieuwe telefoonserie BlackBerry 10, waar het bedrijf zijn hoop op had gevestigd, bleef steeds weer uitgesteld worden, en het verlagen van de prijzen vertaalde zich niet in hogere verkoopcijfers.

De problemen bij RIM hadden hun weerslag op de aandelenkoersen en de financiën van het bedrijf, wat weer een effect had op de leiding. In januari 2012 traden Balsillie en Lazaridis af als CEO’s (Fregin was in 2007 al met pensioen gegaan). De Duitser Thorsten Heins leidt RIM vanaf dat moment, maar het staat vast dat het bedrijf een zeer onzekere toekomst tegemoet gaat. In 2013 werd de bedrijfsnaam gewijzigd in BlackBerry.

Het belangrijkste product van BlackBerry is het product waarnaar het bedrijf RIM zich in 2013 benoemde: de BlackBerry, een telefoon met internetaansluiting. Er zijn door de jaren heen ontelbare verschillende versies geweest, maar de meeste hadden een vast uiterlijk, met een klein qwertytoetsenbord onder een bescheiden scherm. Er zijn echter ook versies geweest met versimpelde toetsenborden en touchscreens. De BlackBerry’s zijn doorgaans steeds complexer geworden. Waar de eerste modellen alleen e-mail konden ontvangen en een agenda hadden, kregen latere modellen kleurenschermen en konden ze bellen en sms’en. Weer latere telefoons werden uitgerust met foto- en videocamera’s aan en het werd mogelijk er apps, kleine programma’s als spelletjes of navigatiesystemen, op te installeren.

Oorspronkelijk was de BlackBerry onder zijn gebruikers zo populair dat er gesproken werd van de CrackBerry, naar de verslavende werking van crack oftewel cocaïne. Het feit dat iemand permanent bereikbaar was leidde ertoe dat mensen enorm verslingerd raakten aan hun geliefde apparaat. Het betekende ook dat iemand thuis even goed bereikbaar was als op het werk en dat de grens tussen werk en privé vervaagde. Dat we nu regelmatig ook thuis en op vakantie met ons werk bezig zijn, is in feite terug te voeren op de BlackBerry.