1916: Jeannette Rankin eerste vrouw in het Congres

Rankin (1880) groeit op als oudste dochter van boer en een lerares in de buurt van Missoula, Montana. Na haar schooltijd studeert ze scheikunde en biologie aan de Montana State Universiteit om in 1902 door te stromen naar de New York School van Filantropie (nu de Sociaal Werk School). Ze werkt een korte tijd als sociaal werker in Spokane, Washinton, maar ze besluit al snel verder te studeren aan de Universiteit van Washington. Tijdens haar studie Sociale Wetgeving sluit ze zich aan bij een vrouwenbeweging die zich sterk maakt voor het vrouwenstemrecht. De campagne bereikt in Washinton in 1910 zijn doel en Rankin groeit uit tot een professionele lobbyist voor de National American Woman Suffrage Association (NAWSA), die zich sterk maakt voor nationaal vrouwenstemrecht. In 1914 verlaat ze de NAWSA om zich in Montana sterk te maken voor het invoeren van het vrouwenstemrecht. Dankzij haar inzet kunnen de vrouwen van Montana vanaf dat jaar hun stem uitbrengen.

In 1916 besluit Rankin de politiek van Montana in te gaan. Haar reputatie als voorstander van vrouwenrechten en haar politiek actieve broer die helpt haar campagne te financieren, zorgen ervoor dat ze een voordelige positie heeft. De nieuwigheid van een vrouw die zich kandidaat stelt voor het Congres helpt haar op 29 augustus 1916 aan een nominatie voor een van de senaatsplekken van Montana. In de strijd om een plek in het Congres toont ze zich een progressieve politicus, die zich inzet voor een rectificatie van de grondwet met betrekking tot vrouwenstemrecht en een beter beleid rondom sociale welzijnsvraagstukken. Als overtuigd pacifist laat ze bovendien duidelijk merken hoe ze denkt over een mogelijke deelname van de Verenigde Staten aan de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Rankin eindigt op de tweede plaats en wint daarmee definitief een van de senaatsplekken van Montana.

Haar senaatstijd begint meteen heftig, wanneer het Congres tot een spoedzitting oproept nadat Duitsland een duikbootoorlog heeft afgekondigd met al het scheepsverkeer op de Atlantische Oceaan. Rankin wordt op twee april 1917 officieel tot het 65e Congres beëdigd samen met haar andere collega’s. Diezelfde avond nog komt het Congres samen om haar Eerste Wereldoorlog vraagstuk te bespreken. President Woodrow Wilson geeft aan de oorlog te willen verklaren aan Duitsland, ter bescherming van de wereldwijde democratie. Op vijf april wordt de oorlogsresolutie besproken door het Huis van Afgevaardigden. Rankin is fel tegen deelname aan de oorlog wegens haar pacifistische standpunten. Andere collega’s die vrouwenstemrecht nastreven zijn bang dat haar stem tegen haar zal uitschakelen in de politiek, waardoor ze ook de stemrechtstrijd zou verliezen. Rankin houdt echter voet bij stuk en brengt een stem tegen de resolutie uit, samen met negenenveertig andere Senaatsleden, tegenover 374 stemmen vóór. Haar besluit brengt een controversie teweeg in de media, welke Rankin onder andere uitmaken voor marionet van Duitse propaganda en een ‘huilend schoolmeisje’, terwijl andere kranten haar juist in bescherming nemen. De deels negatieve aandacht beweegt de NAWSA ertoe zich geheel te distantiëren van Rankin, door te stellen dat ze met haar stem niet alle voorstanders van vrouwenrecht representeert, maar enkel Montana.

Rankin geeft de strijd hiermee echter nog niet op. Als eerste vrouwelijk congreslid maakt ze zich vooralsnog sterk voor nationaal vrouwenstemrecht en een half jaar na alle controversie rondom haar persoon is ze verantwoordelijk voor de creatie van het Comité voor Vrouwenstemrecht. Ze leidt het comité en zorgt in januari 1918 voor het allereerste debat over dit onderwerp in het Huis van Afgevaardigden. Ze gebruikt het overweldigende aantal stemmen voor de oorlog –in naam van de democratie – als belangrijkste argument in haar strijd. Want hoe zou hetzelfde Congres dat zo duidelijk voor het behoud van democratie is zich kunnen hardmaken voor het uitsluiten van vrouwen? Haar voorstel komt uiteindelijk met moeite voorbij het Huis van Afgevaardigden, maar overleeft uiteindelijk de Senaat niet. Tijdens de verkiezingen van 1918 voert Rankin een Republikeinse campagne, maar slaagt er niet in opnieuw een plek in de Senaat voor zich te winnen. Daarmee eindigt haar positie als afgevaardigde van de staat Montana officieel in 1919. Hierna zet Rankin zich verder in voor pacifisme en sociaal welzijn. Zo neemt ze in 1919 deel aan de Internationale Vrouwenconferentie voor Permanente Vrede in Zwitserland en sluit ze zich aan bij het Internationale vrouwengenootschap voor Vrede en Vrijheid. Ze maakt zich sterk voor opleidingen voor vroedvrouwen, betere klinieken en het reduceren van kindersterfte. In 1928 verhuist ze naar een boerderij in Georgia, alwaar ze d Georgia Vredesgemeenschap opzet. Verder geldt ze van 1929 tot 1939 als het gezicht van de Nationale Raad voor het Voorkomen van Oorlog.

Haar grootschalige activiteiten en enthousiasme en opnieuw ontstane oorlogsspanningen in 1940 zorgen er uiteindelijk voor dat Rankin toch weer terug in de Senaat belandt. Ze wordt door het anti-oorlogsplatform voorgedragen als kandidaat en in de nominatiestrijd schiet ze met haar anti-oorlogscampagne ditmaal de andere kandidaten voorbij. Tijdens de algemene verkiezingen wint ze met een kleine meerderheid van tegenkandidaat Jerry J. O’Connell. Voor de tweede keer mag Rankin plaatsnemen in het Congres en opnieuw wordt haar zitting overschaduwd door een dreigende oorlog. Ook ditmaal brengt ze, na de aanval op Pearl Harbor (1941) een stem tegen uit tegen deelname aan de oorlog, ditmaal als enige lid van het Congres. Als vrouw kan ze niet deelnemen aan de oorlog en om die reden weigert ze iemand anders wél te sturen. Haar standplaats wordt sterk afgekeurd door de rest van het Congres en het grootste deel van de Amerikaanse burgers. Haar stem tegen maakt dat ze de rest van haar tijd in de Senaat niets meer in te brengen heeft. In 1942 stelt ze zich hierom niet opnieuw ter kandidaat. Ze zet haar werk voor de staten Montana en Georgia voort en vertrekt met regelmaat naar India waar ze met interesse de niet gewelddadige protestacties van Mohandas K. Gandhi volgt tegen de Vietnamese Oorlog. Op de leeftijd van achtentachtig leidt ze nog een protestactie en vijf jaar later staat ze zelfs op het punt om zich voor de derde maal ter kandidaat te stellen om zo iets tegen de Vietnam Oorlog te kunnen doen. De vredesactiviste sterft dat jaar echter op een leeftijd van drieënnegentig.