1867: British North America Act en Dominion of Canada
Begin negentiende eeuw bestond Canada uit een aantal losse koloniën van Groot-Brittannië. Veel inwoners van de koloniën streefden naar grotere onafhankelijkheid van de kolonisator. Om dit te bereiken werd in 1867 de eerste British North America Act ondertekend. Deze wet creëerde de Dominion of Canada, een gedeeltelijk zelfregerend onderdeel van Groot-Brittannië, bestaande uit de Province of Canada (die direct werd gesplitst in Ontario en Quebec), New Brunswick en Nova Scotia. In de Dominion van Canada werd een parlementaire democratie gesticht, gebaseerd op het Britse Westminstermodel. De eerste British North America Act is nog steeds een belangrijk onderdeel van de huidige grondwet van Canada.
Canada in de negentiende eeuw
Aan het begin van de negentiende eeuw was het erg onrustig in Canada. In 1812 en 1813 vielen Amerikaanse troepen Canada binnen, in de hoop dat ook een deel van Canada zich onafhankelijk zou maken van Groot-Brittannië. Voor totale onafhankelijkheid van de Britten en aansluiting bij de Verenigde Staten was echter niet genoeg steun onder de Canadese bevolking. De Oorlog van 1812 eindigde zonder militaire winnaar. In de periode na deze oorlog ontstond onder de Canadese bevolking de behoefte aan een eigen politieke identiteit en meer onafhankelijkheid van Groot-Brittannië. Ook dit zorgde voor de nodige onrust, aangezien diverse partijen verschillend dachten over de mate van onafhankelijkheid en de manier waarop dit het best te bereiken was. Eind jaren 1830 eeuw laaide de hervormingsgezindheid op en braken er diverse gewapende opstanden uit.
Act of Union
In 1838 werd Lord Durham aangesteld als gouverneur-generaal in Canada. Hij kreeg de taak de oorzaak van de opstanden te onderzoeken. In zijn ‘Report on the Affairs of British North America’ stelde Durham dat de wrijving tussen de Frans- en Engelstalige bevolkingsgroepen de belangrijkste oorzaak van de onrust in Canada was. Volgens Durham was een de stichting van een politieke unie tussen de twee bevolkingsgroepen de enige oplossing. Dit leidde op 10 februari 1841 tot de invoering van de Act of Union en de vorming van de Province of Canada. Voor 1841 was Canada verdeeld in Lower Canada (grotendeels Franstalige bevolking) en Upper Canada (grotendeels Engelstalige bevolking). Deze twee gebieden werden samengevoegd tot de Province of Canada. Er kwam een centrale regering en een Huis van Afgevaardigden.
Charlottetown conferentie
Tussen 1 en 9 september 1864 kwamen de Britse kolonies Nova Scotia, New Brunswick, Prince Edward Island en de Province of Canada bij elkaar in Charlottetown, Prince Edward Island. Tijdens deze conferentie besprak men voor het eerst de mogelijkheid van een politieke unie tussen de kolonies. De uitkomst was in zoverre positief, dat de deelnemende partijen een nieuwe conferentie om verder te discussiëren noodzakelijk achtten. De nieuwe conferentie begon op 10 oktober 1864, in de stad Québec.
Québec conferentie
In navolging van de gemaakte afspraken in Charlottetown kwamen de partijen van 10 tot 27 oktober 1864 opnieuw bij elkaar. Ook Newfoundland was aanwezig bij deze conferentie. De belangrijkste uitkomst waren de zogenaamde Québecresoluties. Deze 72 resoluties vormden de basis voor een derde conferentie in Londen, die plaats zouden vinden in december 1866. British North America Act
Toen de resoluties van de Québecconferentie goedgekeurd waren door de afzonderlijke koloniale overheden, werd in 1866 in Londen verder onderhandeld. Dit keer namen alleen Nova Scotia, New Brunswick en de Province of Canada deel aan de conferentie. De conferentie startte officieel op 4 december in het Westminster Palace Hotel. De tekst van de Québecresoluties werd nagelopen en na aanpassing overlegd aan een Britse delegatie. De delegatie uit Canada wilde dat het nieuwe land een koninkrijk zou worden, maar Groot-Brittannië stemde hier niet mee in. Uiteindelijk koos men voor de Dominion of Canada, een gedeeltelijk zelfregerend gebied dat onderdeel bleef van het Britse Rijk. De tekst van de British North America Act werd op 11 februari 1867 voorgelegd aan het Britse Hogerhuis, die de wet zonder verdere bijzonderheden aannam. De delegatieleden vertrokken weer naar Canada, om de politieke unie, die op 1 juli 1967 actief zou worden, voor te bereiden. De unie kreeg als officiële titel ‘Dominion of Canada’ en 1 juli groeide uit tot een nationale feestdag (Dominion Day, sinds 1982 Canada Day).
Onafhankelijkheid
Uiteindelijk werd Canada pas in 1982 helemaal politiek onafhankelijk van Groot-Brittannië. Dat dit zo lang duurde was de Canadezen grotendeels zelf aan te rekenen. De Engels- en Franstalige provincies konden het nooit eens worden over de te volgen procedure voor Canadese onafhankelijkheid. Bovendien moest elke grondwetswijziging van Canada tot 1982 door het Britse parlement worden goedgekeurd. Uiteindelijk werd in 1982 de Canada Act aangenomen, waarmee Groot-Brittannië zijn laatste controle over Canada opgaf. Sindsdien worden de zogenaamde British North America Acts in Canada de Constitution Acts genoemd, in Groot-Brittannië houdt men vast aan de oorspronkelijke naam.