Honderd jaar National Parks

Op 25 augustus 1916 zette president Woodrow Wilson z’n handtekening onder de wet waarmee de National Park Service werd opgericht, met als doel ‘to conserve the scenery and the natural and historic objects and the wildlife therein and to provide for the enjoyment of the same in such manner and by such means as will leave them unimpaired for future generations’. We kunnen na een eeuw constateren dat dat goed gelukt is: er zijn ruim 400 National Park Units, uiteenlopend van het immense Wrangell-St. Elias in Alaska (met ruim 53.000 vierkante kilometer het grootste) tot het woonhuis van vrijheidsstrijder Thaddeus Kosciuszko in Philadelphia en de Klondike Gold Rush Unit in Seattle (met een grootte van hooguit een paar honderd vierkante meter).

Al ruimschoots voor 1916 bestonden er beschermde landschappen, als eerste de Yosemite Valley, nu onderdeel van Yosemite National Park. President Lincoln bepaalde in 1864 dat het gebied toekwam aan de staat Californië, op voorwaarde dat het voor eeuwig onaangetast zou blijven en toegankelijk was voor het publiek. Daarmee formuleerde hij de twee doelstellingen die tegenwoordig nog steeds centraal staan in de National Parks.

Gaandeweg werden meer bijzondere landschappen beschermd (zoals Yellowstone in 1872), maar dat gebeurde vooral op initiatief van particuliere organisaties, zoals de in 1876 opgerichte Appalachian Mountain Club. Gaandeweg werd ook de overheid actiever, maar het beheer over de beschermde gebieden schoof van ministerie naar ministerie. Geen gunstige situatie, want elk ministerie had weer andere ideeën over de omgang met de parken en wilde er vooral niet te veel geld aan besteden.

In 1915 besloot de minister van Binnenlandse Zaken de boel eindelijk eens goed te regelen. Hij benoemde de succesvolle zakenman Stephen Tyng Mather tot zijn assistent, speciaal belast met de parken. Mather kreeg het Congres zover dat er in 1916 een aparte National Park Service werd opgericht, waar hij zelf vervolgens tot 1929 de leiding over had en een substantieel deel van zijn persoonlijke vermogen aan spendeerde. Onder zijn bewind werden de Grand Canyon, Acadia, Bryce, Zion, Lassen, Hawaii en Denali National Parks. Hij had ook oog voor het oosten van het land met de vorming van de parken Shenandoah, Great Smoky Mountains en Mammoth Cave.

Het ging Mather niet alleen om bescherming, het was voor hem net zo belangrijk dat de schoonheid van de natuur voor iedereen toegankelijk was, zoals in de geciteerde wetstekst van 1916 te lezen is. Dat hij ook daarin is geslaagd blijkt uit de bezoekersaantallen: jaarlijks zien de parken ruim 300 miljoen bezoekers langskomen. Het begrip 'national park' moet trouwens nogal weids worden opgevat. Behalve de ‘echte’ parken zoals Yellowstone en de Grand Canyon zijn er honderden National Monuments, National Military Parks (zoals slagvelden uit de Burgeroorlog), National Cemeteries, National Memorials, National Historic Landmarks, enzovoort. Je kunt je dan ook heel goed bij of in een ‘park’ bevinden zonder dat het opvalt, zoals bij de monumenten op de National Mall in Washington, of in het stadje Lowelll Massachusetts. Het aantal parken neemt nog steeds toe – onder Obama kwamen er negentien bij, onder Bush junior zeven – maar het gaat daarbij vooral om monumenten en historische locaties.

De National Park Service is al een paar maanden bezig met het vieren van het eeuwfeest, het begon op 1 januari met een grote parade in Pasadena. Er is een speciale campagne gelanceerd, die mensen moet bewegen de natuur in te gaan en een nationaal park te bezoeken: Find Your Park. Het hele jaar door zijn er allerlei activiteiten, zoals extra schoonmaakacties (niet dat de parken vuil zijn, maar toch) en allerlei manifestaties; op de webpagina’s van elk park is te zien wat er wanneer gebeurt. En als je die speciale activiteiten mist: ach, wat geeft het? De parken zélf zijn uiteindelijk het allermooist.