1913: Armory Show New York

De Armory Show van 1913 - of de Internationale Tentoonstelling voor Moderne Kunst, zoals het evenement officieel heette - was een grote tentoonstelling van hedendaagse beeldende kunst in New York. Allerlei moderne Europese kunststijlen die zich afzetten tegen de negentiende-eeuwse traditie werden hierbij in de Verenigde Staten geïntroduceerd.

Achtergrond

De Amerikaanse kunst uit het begin van de twintigste eeuw was conservatief. Kunstenaars werkten nog in de traditie van de negentiende eeuw, volgens de schoonheidsidealen van de ouderwetse kunstacademies, de National Academy of Design (NAD) voorop. De beeldende kunst was romantiserend, burgerlijk en figuratief, het tegenovergestelde van abstract.

In Europa ontstonden rond 1900 allerlei avant-gardestromingen die zich afzetten tegen de burgerlijkheid van de kunstopleidingen, zoals het fauvisme van Matisse, het kubisme van Picasso of het expressionisme van Kandinsky. In de Verenigde Staten kwam de kunstwereld echter maar mondjesmaat met deze moderne trends in aanraking en het publiek al helemaal niet. Onder invloed van de machtige NAD hield men vast aan de academische traditie met vaste onderwerpen als landschappen, stadsgezichten en portretten; allemaal conservatieve, wat provinciale voorstellingen.

Tegen 1910 begon hier langzaam verandering in te komen en begonnen kunstenaars in de VS experimenteler te werken: de eerste abstracte schilders deden hun intrede. Het waren er echter niet veel en hun werk werd weinig gewaardeerd; het kostte hen grote moeite tentoonstellingsruimte te vinden, laat staan een markt om hun kunst te verkopen.

Picasso

Nieuwe wind

In 1912 richtte een groep jonge kunstenaars de Association for American Painters and Sculptors (AAPS) op om de omstandigheden voor makers van moderne kunst te verbeteren. Ze wilden het monopolie op goede smaak van de kunstacademies breken, en Amerikaanse kunstenaars en het publiek bekend maken met de moderne Europese stromingen. Hiertoe wilden ze een grote tentoonstelling houden waarin ze deze nieuwe stromingen wilden laten zien.

Oorspronkelijk was het plan om allerlei Amerikaanse kunstenaars te exposeren, ook leden van de NAD. Met de komst van de schilder Arthur Davies als voorzitter kwam hier echter verandering in. Davies zelf maakte schilderijen in de dominante burgerlijke stijl, maar hij vond dat ze de ontwikkelingen in Europa niet moesten negeren. Hun tentoonstelling moest zich meer op de modernisten richten en ook Europese avant-gardekunst bevatten. Naast de meest recente werken zou de tentoonstelling ook oudere bevatten, zodat het een compleet beeld gaf van de ontwikkeling van modernistische kunst.

Zodoende reisden Davies en andere leden van de AAPS naar Europa af om de belangrijkste en meest vooraanstaande moderne kunstwerken voor hun tentoonstelling te verkrijgen. Uiteindelijk zou ongeveer een derde van de tentoongestelde kunst uit Europa afkomstig zijn.

Embleem AAPS

Internationale Tentoonstelling voor Moderne Kunst

De Internationale Tentoonstelling voor Moderne Kunst werd gehouden van 17 februari tot 15 maart 1913 in de wapenopslag (armory) van het 69e Infanterieregiment van de National Guard in New York, en werd daardoor al gauw de ‘Armory Show’ genoemd. Na New York zou de expositie nog Boston en Chicago aandoen. In totaal bezochten meer dan 300.000 mensen de gezamenlijke tentoonstellingen. Voorzitter Davies noemde de tentoonstelling in zijn openingsspeech ‘bepalend voor een tijdperk in de geschiedenis van Amerikaanse kunst’ en zei dat het tijd was dat ‘het Amerikaanse volk de gelegenheid krijgt om het werk van de Europeanen, die een nieuwe kunst maken, te zien en te beoordelen’.

Het was een enorme tentoonstelling waar meer dan 1.600 beelden en schilderijen werden geëxposeerd van meer dan 300 kunstenaars. Hoewel een minderheid van de werken Europees was, kregen die toch de meeste aandacht. Ze vormden feitelijk een overzichtsgeschiedenis van het Europese modernisme, beginnend met de romantische schilders uit de jaren ’20 en ’30 van de negentiende eeuw, via onder andere Van Gogh aan het eind van die eeuw, naar de meest eigentijdse trends, van na 1900.

Poster tentoonstelling

Reacties

De meest recente trends kregen de meeste aandacht. Schilders als Duchamp, Picasso en Matisse braken totaal met de academische regels en hun werk was voor veel mensen onbegrijpelijk. Hun schilderijen bestonden uit felle kleuren en onherkenbare vormen, waar vaag figuren in te ontdekken waren. Vooral het doek Naakt dat een trap afdaalt (1912) van Duchamp moest het ontgelden, en werd met zijn veelheid aan hoekige vormen spottend een ‘ontploffing in een dakpannenfabriek’ en ‘een berg kapotte violen’ genoemd.

Het is niet moeilijk te bedenken dat het Amerikaanse publiek, gewend aan de ‘brave’ schilderijen zoals die door de NAD werden afgeleverd, zich geen raad wist met het modernisme dat ze in de Armory Show zagen hangen. Mensen klaagden dat de kunst niets voorstelde en lelijk en onzinnig was. Was deze abstracte chaos nu moderne kunst? Moest men in Amerika hier zo nodig mee in aanraking komen? Er doken cartoons op waarop kunstcritici na het zien van de tentoonstelling naar een gesticht moesten worden gebracht. Zelfs president Theodore Roosevelt vond het nodig om zich in de discussie te mengen: al kon men deze nieuwe kunst niet negeren, hij hoefde naar zijn smaak ook weer niet nagevolgd te worden.

Kunstcritici in de pers oordeelden gemengd over de tentoonstelling. Velen konden de nieuwe stijlen evenmin als het grote publiek thuisbrengen en sommigen spraken van een oorlog tussen de oude en de moderne kunst. Anderen erkenden juist dat de tentoongestelde werken een intellectuele prestatie waren. Over de grote hoeveelheid werken van Amerikaanse bodem was men positiever; over het algemeen was men blij verrast met de schilderijen die Davies en de zijnen hadden weten te vinden. Dit waren dan ook vooral kunstwerken in de gangbare realistische stijl.

De geringe waardering die velen voor de tentoongestelde kunst hadden betekende niet dat de Armory Show slecht bezocht werd. Juist door de grote persaandacht en de opschudding die hij teweegbracht hoorden veel mensen ervan en wilden ze de radicale nieuwe kunst met eigen ogen zien. De tentoonstelling werd vanwege deze grote populariteit wel met een circus vergeleken. Ook werden grote aantallen werken tijdens de expositie verkocht aan kunstgaleries en -instituten, waar ze vaak het begin vormden van belangrijke verzamelingen moderne kunst.

Armory Show

Inslag als een bom

De metafoor die ook ten tijde van de show werd gebruikt, was dat de tentoonstelling insloeg als een bom. De invloed van de Armory Show op de Amerikaanse kunst lijkt in eerste instantie echter niet heel groot, aangezien het realisme de heersende stijl bleef tot na de Tweede Wereldoorlog. Toch had de tentoonstelling inderdaad grote, blijvende gevolgen. Veel meer dan voorheen waren er zelfbewuste Amerikaanse schilders en beeldhouwers die opzettelijk braken met de academische regels en die, beïnvloed door wat ze hadden gezien en gehoord tijdens de Armory Show, abstract begonnen te werken. De grillige, onvoorspelbare avant-gardekunst paste veel beter in de vroege twintigste eeuw, de tijd van grote politieke en sociale veranderingen en een wereldoorlog, dan de gezapige academische kunst. En ook de grote abstracte namen van na de Tweede Wereldoorlog, zoals Rothko en Pollock, waren deels schatplichtig aan de Armory Show.

De Armory Show betekende ook heel veel voor de praktische kanten van moderne kunst, namelijk de tentoonstelling, distributie en verkoop ervan. De markt voor kunst was niet langer afhankelijk van de NAD met haar traditionele opvattingen. Ervoor waren er nauwelijks galeries die zich met moderne kunst bezig hielden; erna hadden diverse galeriehouders moderne werken aangekocht en stonden ze er meer open voor. Dit was het begin van New York als hoofdstad voor moderne kunst die het nu is. Als hommage aan de originele tentoonstelling wordt er sinds 1999 een nieuwe Armory Show gehouden, in dat jaar ook in dezelfde wapenopslag als de originele tentoonstelling. Deze beurs is de grootste van New York en een van de belangrijkste op het gebied van moderne kunst.

1913: Armory Show New York
1912: De Titanic zinkt1914: Moederdag nationale feestdag

Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan