Zwelgen in de Fabulous Fifties

De jaren vijftig zijn in de Verenigde Staten populair. Denk maar aan kaskrakende films als Grease en Back to the Future. Of de populariteit van auto’s uit de jaren vijftig, die bij geen enkele braderie ontbreken, de inrichting van diners en de altijd wel ergens uitgezonden tv-serie Happy Days. Als ze er nu op terugblikken, waren de jaren vijftig voor veel mensen een tijd waarin de wereld nog in orde was, zoals in de tekeningen van Norman Rockwell voor de Saturday Evening Post.

back to the future film in de fifties happy days tv-serie fifties

Spruitjeslucht

Gek genoeg worden dezelfde jaren vijftig bij ons heel anders gezien. Het was een decennium met spruitjeslucht, een tijd van saai & sober, waarin niet kon en niets mocht. Een grotere tegenstelling is er nauwelijks te vinden. De waarheid ligt zoals gebruikelijk in het midden, maar het verschil in beeldvorming is frappant. Anders gezegd: ik ken geen Nederlandse speelfilm waarin met positief sentiment op de jaren vijftig wordt teruggekeken.

De verklaring voor die ‘verheerlijking’ van de fifties in de Verenigde Staten zit ’m vooral in de snel stijgende welvaart na afloop van de Tweede Wereldoorlog. De VS waren na de ellendige crisis van de jaren dertig en het winnen van de Tweede Wereldoorlog uitgegroeid tot supermacht, de enige zelfs (mede dankzij ‘de Bom’, al hadden de Russen die na enkele jaren ook). De Amerikaanse economie draaide als een tierelier. Overal verrezen uitgestrekte nieuwe stadswijken vol huizen met tuinen (suburbs), auto’s werden in snel tempo (nog) goedkoper en vooral luxueuzer. Daarbij kwam dat veel ex-militairen een door de overheid gesubsidieerde opleiding konden volgen en daarna een beter betaalde baan kregen.

auto's uit de fifties usa atoombommen amerika fifties

Onverstoorbare heimwee

Het leverde een periode op waar zowel degenen die toen volwassen waren als de baby boomers met heimwee naar terugkijken. Minder prettige aspecten als de Korea-oorlog (1950-1953), de Koude Oorlog en de communistenjacht en -paranoia kunnen dat beeld niet verstoren. We moeten ook niet vergeten dat dit vooral ‘blanke’ herinneringen zijn, want het diepe zuiden van Amerika – tegenwoordig Afrikaans-Amerika – leefde nog steeds in armoede en had te lijden onder barre discriminatie. In de zuidelijke staten was er zelfs nog officiële rassenscheiding.

Fifties versus Sixties

De Nederlandse baby boomers groeiden tezelfdertijd op in een land dat moest herstellen van oorlogsschade. Dat wil niet zeggen dat het vreselijk slecht ging, maar woonruimte was schaars, de lonen waren laag en het welvaartsniveau steeg maar langzaam. De naoorlogse soberheid wordt misschien wel eens wat overdreven – zo nam bijvoorbeeld het aantal auto’s en tv-toestellen in de jaren vijftig snel toe – maar heeft wel de herinnering gevormd.

Hier zijn het de (late) jaren zestig die in de collectieve herinnering zijn blijven hangen als een tijd van bevrijding waarin ineens wél van alles kon en mocht – weg met de spruitjeslucht! Dat tijdperk staat in de Verenigde Staten nou juist weer in een minder goede reuk. Het was daar weliswaar een periode van zelfontplooiing en (goede) popmuziek, maar tegelijk woedde de gaandeweg steeds uitzichtlozere Vietnam-oorlog, waren er in veel steden rassenrellen en werden Robert Kennedy en Martin Luther King vermoord. Het was het tijdperk waarin de illusie van de idyllische jaren vijftig definitief voorbij was.

jaren zestig ongelijkheid amerika

Jukebox en Petticoat

Grappig is dat we tegenwoordig ook hier met vrolijkheid terugblikken op de jaren vijftig, maar dan wel met Chevrolet en Cadillac, Coca-Cola, petticoats, jukeboxen en rock ’n roll. We hebben gewoon achteraf alsnog de Amerikaanse jaren vijftig mét het bijbehorende sentiment geïmporteerd.

reclame coca-cola amerika jaren vijftig jukebox jaren vijftig amerika
Voorpret-alarm! Reizigers vertellen reizigers, campers (truck-camper & C-25) & presentaties
Kom 23 of 24 maart naar de Reizigersbeurs
Kom naar een infodag met special guests, zoals Travel Texas en indianen.
Meld je gratis aan