Uren, dagen, maanden

Waarom Amerikanen aan deze afwijkende gewoonte vasthouden? Geen idee. Hoe ze eraan komen? Ook geen idee. Daarmee verkeer ik in goed gezelschap, want het is een van die vele zaken waarvan het ontstaan in nevelen is gehuld. Vast staat alleen dat het al heel lang gebruik is: zie de Declaration of Independence, met bovenaan het oorspronkelijke document prominent de tekst ‘In Congress July 4, 1776.’ In de gedrukte versie werd dat letterlijk zo overgenomen en daarmee (kennelijk) gangbaar. Op vergelijkbare wijze vertoont de Grondwet de datumaanduiding ‘September 17, 1787’.

Toch was het zeker geen algemeen gebruik om met de maand te beginnen, er zijn latere documenten waarin op de voor ons gebruikelijke manier met de dag wordt begonnen. Zo staat er in de overgave van het leger van North Virginia (die het einde van de Burgeroorlog betekende) ‘April 10, 1865’, maar stuurde de overwonnen generaal Lee zijn soldaten naar huis in een document dat hij dateerde als ‘10th april, 1865’.

Ook naar moderne (computer)termen gemeten is het een onlogische volgorde. Óf je begint in een opsomming met de kleinste waarde (dag) en eindigt met de grootste (jaar, dat heet dan een ‘big endian’) óf begint met de grootste (jaar) en eindigt met de kleinste (dag, een ‘little endian’). Nu is dat een tamelijk theoretische benadering van een praktisch probleem – want een probleem kan het zijn, zie de inleiding van dit stukje. Maar ja, breng de Amerikanen maar eens af van iets wat ze al ruim tweehonderd jaar gewend zijn.

Enigszins vergelijkbaar is het niet gebruiken van de 24-uursaanduiding zoals wij die kennen. Zowel in de Verenigde Staten als in Canada (en trouwens ook in Australië) worden slechts twaalf uuraanduidingen gebruikt, voorzien van de toevoeging AM en PM, oftewel ante meridiem en post meridiem. Praktisch gezegd betekent die dat 2AM twee uur ’s nachts is (want ante/voor de middag) en 2PM (post/na de middag) twee uur ’s middags, met andere woorden 14 uur. In het normale spraakgebruik geen kwestie, maar wel iets om goed op te letten als het gaat om vertrektijden van treinen of vliegtuigen. Je een halve dag vergissen kan erg vervelend zijn! En ook hiervoor geldt: breng de Amerikanen maar eens af van iets wat ze gewend zijn.

Dat geldt zeker ook voor het gebruik van maten en gewichten als inch, foot (12 inch) en yard (3 feet). Ze zijn afgeleid van het oude Engelse systeem, maar op veel punten nét weer even anders. Zo is een Britse fluid ounce 28,41 milliliter, terwijl de US-versie 29,57 milliliter is. Een Britse pint (bijvoorbeeld bier) is ruim een halve liter, een Amerikaanse zit daar net onder. Amerikanen gebruiken ook de temperatuurschaal van Fahrenheit, terwijl Celsius internationaal gebruikelijk en bovendien echt handiger is. Alles went, en in veel gevallen zijn de verschillen voor de reiziger niet zo erg interessant of relevant. Eén maat waar je wel rekening mee te houden hebt is de mile: 1,6 kilometer. Bij het plannen van een reis is dat een verschil dat je niet over het hoofd moet zien.