27 september: Navajo-historie in Canyon de Chelly.

Vanochtend sprongen we voor 7 uur ons bed uit, toen we zagen dat de zon al op aan het komen was. Na de mooie zonsondergang gisteren wilden we ook proberen een mooie zonsopgang te fotograferen. Wij bleken niet de enige te zijn die dit plan hadden. Soms klikten er zoveel camera’s dat we wel een stelletje paparazzi leken bij een rode loper. Maar het is gelukt en het resultaat staat hieronder.

Na het ontbijt zijn we vertrokken richting Canyon de Chelly National Monument. Voor een deel moesten we terug over de weg de we gisteren ook gereden hadden. Er was ook wel een andere, kortere, weg, maar omdat deze als ‘Indian road’ aangegeven stond en we gisteren gehoord hadden dat de overheid weinig geld stopt in dit soort wegen, durfden we het niet te riskeren.

De weg leidde weer voor een groot deel door een dor en troosteloos woestijngebied. Dit gedeelte valt onder het Navajo reservaat en het lijkt geen toeval te zijn dat de Navajo’s in het verleden dit gebied gekregen hebben. Het had voor de Amerikaanse overheid namelijk geen waarde. Later werd er olie ontdekt en andere belangrijke grondstoffen, maar toen was het al in handen van de Navajo’s. In het reservaat geldt overigens ook de wet- en regelgeving van de Navajo’s. Zij hebben een eigen overheid, politie en een president die elke 4 jaar door de bevolking wordt gekozen.

Na een uurtje of anderhalf rijden veranderde het landschap. De rode rotsen kwamen terug met grote groene dalen. Hier was wat landbouw en veeteelt. De paarden lopen overigens los door het gebied, dus het is wel oppassen omdat er zomaar een op of langs de weg kan staan.

Opvallend is overigens dat de bewoning van de mensen hier voornamelijk bestaat uit armzalige huizen of stacaravans. De laatste van een zodanige kwaliteit dat wij onze vakantie er niet in door zouden willen brengen.

Bij Canyon de Chelly verblijven wij op Cottonwood Campground, vlak voor de ingang van het National Monument. Deze camping wordt geleid door de Navajo’s en ook hier gelden hun regels. Het gebruik van alcohol bijvoorbeeld is hier verboden.

Na aankomst hebben we gebeld naar Canyon de Chelly tours om een ‘jeep tour’ te regelen door de canyon. Dat is namelijk de enige manier om de canyon in te gaan. We konden een uur later nog met een tour mee. Wij waren, samen met een echtpaar uit Arizona, de enigen die door de Navajo gids Orlando werden rondgereden in een comfortabele, gesloten 4-wheel-drive. Een 4-wheel-drive is noodzakelijk om door het losse zand van de ‘wash’ te rijden. Een ‘wash’ is het terrein waar na regenval een grote hoeveelheid water wordt afgevoerd of tijdelijk blijft staan.

Orlando leidde ons door de canyon en liet ons op een aantal plekken petroglyfen en pictoglyfen zien.

Ook bevat de canyon een groot aantal overblijfselen van de woningen van de Anasazi. In tegenstelling van in Mesa Verde mag je hier niet in de huizen. Waarschijnlijk is dit ook de enige manier om ze te beschermen.

In deze canyon hebben 5000 jaar lang onafgebroken mensen gewoond. Ook nu wonen er nog Navajo’s die wat landbouw bedrijven in deze vruchtbare canyon. Voornamelijk in de zomer.

Orlando vertelde ons veel van de geschiedenis van zijn volk en de manier waarop met hen is omgegaan toen de Europeanen hier kwamen. Zo is met name de ‘Long Walk’ een belangrijk en pijnlijk onderwerp in hun geschiedenis. Een fase waarin ze door het Amerikaanse leger in de canyon zijn aangevallen, hun huizen zijn vernietigd en vele van hen zijn vermoord. De overgebleven mensen zijn naar Nieuw Mexico gevoerd (lopend!)waar ze onder erbarmelijke omstandigheden gedetineerd zijn geweest. Na 5 jaar kregen ze hun gebied weer terug, maar van hun behuizing was niet veel meer over. Een minder fris stukje Amerikaanse geschiedenis.